Rozważania Biblijne 12.01.2025
Ebene 2
Pierwsze czytanie – z ksiegi Izajasza 40,1-5.9-11
«Pocieszcie, pocieszcie mój lud!» - mówi wasz Bóg. «Przemawiajcie do serca Jeruzalem i wołajcie do niego, że czas jego służby się skończył, że nieprawość jego odpokutowana, bo odebrało z ręki Pana karę w dwójnasób za wszystkie swe grzechy», Głos się rozlega: «Drogę dla Pana przygotujcie na pustyni, wyrównajcie na pustkowiu gościniec naszemu Bogu! Niech się podniosą wszystkie doliny, a wszystkie góry i wzgórza obniżą; równiną niechaj się staną urwiska, a strome zbocza niziną gładką. Wtedy się chwała Pańska objawi, razem ją wszelkie ciało zobaczy, bo usta Pańskie to powiedziały». Wstąpże na wysoką górę, zwiastunko dobrej nowiny w Syjonie! Podnieś mocno twój głos, zwiastunko dobrej nowiny w Jeruzalem! Podnieś głos, nie bój się! Powiedz miastom judzkim: «Oto wasz Bóg!» Oto Pan Bóg przychodzi z mocą i ramię Jego dzierży władzę. Oto Jego nagroda z Nim idzie
i przed Nim Jego zapłata. Podobnie jak pasterz pasie On swą trzodę, gromadzi [ją] swoim ramieniem, jagnięta nosi na swej piersi, owce karmiące prowadzi łagodnie.
i przed Nim Jego zapłata. Podobnie jak pasterz pasie On swą trzodę, gromadzi [ją] swoim ramieniem, jagnięta nosi na swej piersi, owce karmiące prowadzi łagodnie.
- Czytany dzis fragment nalezy do tej czesci ksiegi Izajasza, ktora nazwano « Ksiega pocieszenia Izraeala ».
«Pocieszcie, pocieszcie mój lud!» - mówi wasz Bóg.
- Slowa « mój lud » i « wasz Bóg” przypominaja o Przymierzu.
«Przemawiajcie do serca Jeruzalem i wołajcie do niego, że czas jego służby się skończył, że nieprawość jego odpokutowana, bo odebrało z ręki Pana karę w dwójnasób za wszystkie swe grzechy»,
- W czasie niewoli babilonskiej (587 – 538 pne), narod wybrany czesto czul sie opuszczony i zastanawial sie czy Bog nie « zrezygnowal » z Przymierza. Wowczas dopuszczal sie wielu niewiernosci: idolatria, nieprzestrzeganie szabatu, pogardzanie biednymi itp… Izajasz powtarza im, ze mimo ich niewiernosci, Bog zawsze pozostaje wierny Przymierzu.
- Jest to tez zapowiedz bliskiego wyzwolenia i powrotu do Ojczyzny.
“bo odebrało z ręki Pana karę w dwójnasób za wszystkie swe grzechy»
- Wedlug prawa Izraela, kazdy zlodziej powinien oddac podwojna czesc tego, co ukradl. I tak, jesli ukradl jedno zwierze to powinien oddac dwa.
- Jest tu uzyty czas przeszly, co znaczy ze kara zostala wykonana i ze wyzwolenie jest bliskie.
“Głos się rozlega: «Drogę dla Pana przygotujcie na pustyni, wyrównajcie na pustkowiu gościniec naszemu Bogu! …. Niech się podniosą wszystkie doliny, a wszystkie góry i wzgórza obniżą; równiną niechaj się staną urwiska, a strome zbocza niziną gładką.”
- Jest to jednoczesnie przypomnienie wyzwolenia z niewoli egipskiej i zapowiedz wyzwolenia z niewoli babilonskiej.
- Zdarzalo sie czesto, ze zwycieski krol zmuszal wzietych w niewole ludzi do bardzo ciezkich prac polegajacych na wyrownywaniu drog na pustyni, by mogl on triumfalnie przez nie przejechac.
- W Babilonii, kazdego roku, dosc hucznie obchodzono swieto bozka Marduka. Z tej okazji zmuszano niewolnikow zydowskich do prac budowy drogi: zasypywali rowy, wyrownywali pagorki, a czasem nawet gory, budujac w ten sposob owczesny odpowiednik dzisiejszej autostrady, ktora mial przejechac caly pochod swity krolewskiej, z posazkami bozka na czele! Bylo to bardzo upokarzajace dla Zydow. Izajasz zapowiada im, ze tym razem przygotuja droge przez pustynie, oddzielajaca Babilonie od Jerozolimy…I tym razem to nie bozek poganski pojdzie na czele orszaku ale sam Bog Izraela ich poprowadzi!
“Wtedy się chwała Pańska objawi, razem ją wszelkie ciało zobaczy, bo usta Pańskie to powiedziały».
- Co znaczy: “Wszyscy zobacza, ze Bog jest wierny, ze dotrzymuje slowa.”
“Wstąpże na wysoką górę, zwiastunko dobrej nowiny w Syjonie! … Podnieś mocno twój głos, zwiastunko dobrej nowiny w Jeruzalem! Podnieś głos, nie bój się! Powiedz miastom judzkim: «Oto wasz Bóg!» Oto Pan Bóg przychodzi z mocą i ramię Jego dzierży władzę. Oto Jego nagroda z Nim idzie i przed Nim Jego zapłata. Podobnie jak pasterz pasie On swą trzodę, gromadzi [ją] swoim ramieniem, jagnięta nosi na swej piersi, owce karmiące prowadzi łagodnie.”
- Nie chodzi tu o Syjon czy o miasto Jerozolime ale o caly narod wybrany.
- To zestawienie obrazu triumfujacego krola - zwyciescy z obrazem pasterza, nawiazuje do proroka Ezechiela. Powszechnie uwazano, ze krolowie Izraela byli dobrymi krolami – pasterzami, opiekujacymi sie swym ludem i jednoczesnie zwyciezajacymi nieprzyjaciol…jak pasterze uzywali kija, by odpedzac “wilki, atakujace ich stado”…
PSALM - 104 ,1c-3a.3bc-4.24-25.27-28.29-30
Odziany we wspaniałość i majestat,
światłem okryty jak płaszczem.
Rozpostarłeś niebo jak namiot,
wzniosłeś swe komnaty nad wodami.
Za rydwan masz obłoki,
przechadzasz się na skrzydłach wiatru.
Jako swych posłów używasz wichry,
jako sługi - ogień i płomienie.
Jak liczne są dzieła Twoje, Panie!
Ty wszystko mądrze uczyniłeś:
ziemia jest pełna Twych stworzeń.
Oto morze wielkie, długie i szerokie,
a w nim jest bez liku żyjątek
i zwierząt wielkich i małych.
Wszystko to czeka na Ciebie,
byś dał im pokarm w swym czasie.
Gdy im udzielasz, zbierają;
gdy rękę swą otwierasz, sycą się dobrami.
Gdy skryjesz swe oblicze, wpadają w niepokój;
gdy im oddech odbierasz, marnieją
i powracają do swojego prochu.
Stwarzasz je, gdy ślesz swego Ducha
i odnawiasz oblicze ziemi.
- Spiewany dzis psalm bardzo przypomina modlitwe faraona egipskiego, Amenofisa IV, ktory wprowadzil nowa religie. Zastapil kult Amona, ktorego kaplani stali sie zbyt wplywowi, na kult bozka Atona czyli slonca. Jednoczesnie tenze faraon zmienil imie na Akhenaton. Jego modlitwa jest wyryta na grobowcu odkrytym w Tell El-Amarna, na brzegu Nilu w Egipcie.
Egipski tekst modlitwy pochodzi z XIV wieku pne (kiedy to narod wybrany byl w niewoli egipskiej), jest wiec duzo pozniejszy od tekstu psalmu 104.
Oba te teksty maja wspolne podobienstwa ale zawieraja tez roznice :
1. Bog Izraela zaproponowal swemu ludowi Przymierze, ma On plany dla calej ludzkosci i pragnie, by czlowiek byl wolny.
· Psalm 104 zaczyna sie i konczy slowami « Błogosław, duszo moja, Pana! », co jest typowe w relacji Przymierza narodu wybranego z Bogiem.
2. W tradycji biblijnej, w przeciwienstwie do wspomnianej modlitwy faraona, Bog jest Bogiem Jedynym, a slonce jest tylko dzielem Jego swtorzenia – nie ma wiec wlasnej woli.
· « Tyś stworzył księżyc, aby czas wskazywał; słońce poznało swój zachód. » (Ps 104, 19)
· « gdy im oddech odbierasz, marnieją i powracają do swojego prochu. Stwarzasz je, gdy ślesz swego Ducha i odnawiasz oblicze ziemi. » :
· « wtedy to Pan Bóg ulepił człowieka z prochu ziemi i tchnął w jego nozdrza tchnienie życia, wskutek czego stał się człowiek istotą żywą. » (Rodz 2,7)
« Odziany we wspaniałość i majestat, światłem okryty jak płaszczem. … Boże mój, Panie, jesteś bardzo wielki!»
- Bog jest Krolem, wielkim Krolem.
- Liturgia na swieto Chrztu Panskiego, przewidzidujac psalm 104 – hymn dla Boga Stworzyciela, zaprasza do odczytania tego wydarzenia pod katem dwoch rzeczy :
1) W czasie swego chrztu, Jezus jest przedstwaiony jako krol Stworzenia : « Tys jest Moj Syn umilowany…. » - slowa te byly uzywane w czasie konsekracji nowego krola.
2) Czas chrztu Jezusa jest tez czasem nastania nowego stworzenia : odbywa sie w wodzie Jordanu :
* « Kiedy cały lud przystępował do chrztu, Jezus także przyjął chrzest. A gdy się modlił, otworzyło się niebo 22 i Duch Święty zstąpił na Niego, w postaci cielesnej niby gołębica, a z nieba odezwał się głos: «Tyś jest mój Syn umiłowany, w Tobie mam upodobanie». (Lk 3,21-22)
* « nad powierzchnią bezmiaru wód, a Duch Boży unosił się nad wodami. » (Rodz 1,2)
Drugie czytanie – z listu do Tytusa 2,11-14 ; 3,4-7
Ukazała się bowiem łaska Boga, która niesie zbawienie wszystkim ludziom i poucza nas, abyśmy wyrzekłszy się bezbożności i żądz światowych, rozumnie i sprawiedliwie, i pobożnie żyli na tym świecie, oczekując błogosławionej nadziei i objawienia się chwały wielkiego Boga i Zbawiciela naszego, Jezusa Chrystusa, który wydał samego siebie za nas, aby odkupić nas od wszelkiej nieprawości i oczyścić sobie lud wybrany na własność, gorliwy w spełnianiu dobrych uczynków.Gdy zaś ukazała się dobroć i miłość Zbawiciela, naszego Boga, do ludzi, nie ze względu na sprawiedliwe uczynki, jakie spełniliśmy, lecz z miłosierdzia swego zbawił nas przez obmycie odradzające i odnawiające w Duchu Świętym, którego wylał na nas obficie przez Jezusa Chrystusa, Zbawiciela naszego, abyśmy, usprawiedliwieni Jego łaską, stali się w nadziei dziedzicami życia wiecznego.
- W czasach swietego Pawla, mieszkancy Krety slyneli z nie najlepszej opinii. Lokalny poeta, zyjacy w szostym wieku przed nasza era, pisal o nich jako o « klamczuchach i zlych ludziach ». Pawel cytujac go, potwierdza to slowami: « to swiadectwo jest prawdziwe ». Jednak to wlasnie z nimi Pawel zaklada pierwsza w tym rejonie wspolnote chrzescijanska. List do Tytusa zawiera konkretne rady Pawla-zalozyciela do Tytusa – odpowiedzialnego wowczas za te wspolnote. Dotycza one zarowno mlodych jak i starszych, mezczyzn jak i kobiety, zamoznych i niewolnikow.
Interesujace jest polaczenie tych wszystkich rad moralnych z wykladem o misterium wiary. Dla Pawla jedno wyplywa z drugiego.
“Ukazała się bowiem łaska Boga”
- Inaczej tlumaczac: “Bog stal sie czlowiekiem” i odtad zmienil sie obraz swiata. Przemienilo sie tez nasze czlowieczenstwo: “z miłosierdzia swego zbawił nas przez obmycie odradzające i odnawiające w Duchu Świętym” (Tt 3,5). Jednak do nas nalezy otworzyc sie na te przemiane…
- Chrzest czyni nas nowymi ludzmi.
“oczekując błogosławionej nadziei i objawienia się chwały wielkiego Boga i Zbawiciela naszego, Jezusa Chrystusa”
- Planem Bozym jest zjednoczyc cala ludzkosc w Sobie, to znaczy przezwyciezyc wszelkie podzialy, rywalizacje, nienawisc….
- Slowo “oczekując” znaczy, ze predzej czy pozniej sie tak stanie – ze jest to pewne.
- Aktem wiary jest wyznanie, ze Milosc Chrystusowa bedzie miec “ostatnie slowo.”
Ewangelia wedlug Lukasza 3,15-22
Gdy więc lud oczekiwał z napięciem i wszyscy snuli domysły w sercach co do Jana, czy nie jest Mesjaszem, on tak przemówił do wszystkich: «Ja was chrzczę wodą; lecz idzie mocniejszy ode mnie, któremu nie jestem godzien rozwiązać rzemyka u sandałów. On chrzcić was będzie Duchem Świętym i ogniem. Ma On wiejadło w ręku dla oczyszczenia swego omłotu: pszenicę zbierze do spichlerza, a plewy spali w ogniu nieugaszonym». Wiele też innych napomnień dawał ludowi i głosił dobrą nowinę. Lecz tetrarcha Herod, karcony przez niego z powodu Herodiady, żony swego brata, i z powodu innych zbrodni, które popełnił, dodał do wszystkiego i to, że zamknął Jana w więzieniu. Kiedy cały lud przystępował do chrztu, Jezus także przyjął chrzest. A gdy się modlił, otworzyło się niebo i Duch Święty zstąpił na Niego, w postaci cielesnej niby gołębica, a z nieba odezwał się głos: «Tyś jest mój Syn umiłowany, w Tobie mam upodobanie».
- Trzej synoptycy opowiadaja zdarzenie z Chrztu Jezusa, kazdy jednak na swoj sposob. Jan natomiast czyni tylko aluzje do tego wydarzenia.
- Lukasz jako jedyny wspomina, ze « Kiedy cały lud przystępował do chrztu, Jezus także przyjął chrzest. A gdy się modlił, otworzyło się niebo... »
Zaraz po opisie chrztu Jezusa, opisuje Jego genealogie. Podobnie jak Mateusz, przestawia ja od konca, a nie od poczatku. Ponadto jako jedyny ewangelista podaje, ze Jezus tez pochodzi od Adama.
« gdy się modlił, otworzyło się niebo i Duch Święty zstąpił na Niego, w postaci cielesnej niby gołębica, a z nieba odezwał się głos: «Tyś jest mój Syn umiłowany, w Tobie mam upodobanie».
· « Staliśmy się od dawna jakby ci, nad którymi Ty nie panujesz i którzy nie noszą Twego imienia. Obyś rozdarł niebiosa i zstąpił - przed Tobą skłębiły się góry, podobnie jak ogień pali chrust i sprawia wrzenie wody - abyś dał poznać Twe imię wrogom. Przed Tobą drżeć będą narody... » (Iz 63,19-64,1)
- Nikt ze swiadkow tego zdarzenia nie watpi, ze jest to glos samego Boga. Pamietaja, ze rabbini nauczali iz Bog, ktory dotad przemawial przez swych prorokow, moze kiedys sam zwrocic sie do swego ludu, przemawiajac zza oblokow czy szemrzac, jak golebica...
- Wszyscy czterej Ewangelisci przedstawiaja w tym fragmencie Ducha Swietego w postaci golebicy – symbolu lagodnosci i wrazliwosci : w ten sposob przedstawiona jest tu Milosc Boza...
Czym byla golebica dla Ewangelistow, co oznaczala w Starym Testamencie ?
· Nawiazywala do dziela stworzenia :
* « Ziemia zaś była bezładem i pustkowiem: ciemność była nad powierzchnią bezmiaru wód, a Duch Boży unosił się nad wodami » (Rodz 1,2)
* « Duch Bozy unosil sie nad wodami niczym golebica fruwajaca nad swymi dziecmi jednak nie dotykajaca ich. » (komentarz rabbinistyczny zawarty w Tallmudzie Babilonskim)
· Przypominala o Przymierzu, zawartym po potopie. To ona zwiastowala Noemu zakonczenie potopu.
· Przypominala golebice z Piesni nad Piesniami. Dla narodu wybranego ta ksiega jest deklaracja Bozej Milosci dla swego ludu :
* « O jak piękna jesteś, przyjaciółko moja, jak piękna, oczy twe jak gołębice! » (Pnp 1,15)
* « Powstań, przyjaciółko ma, piękna ma, i pójdź! Gołąbko ma, [ukryta] w zagłębieniach skały, w szczelinach przepaści, ukaż mi swą twarz, daj mi usłyszeć swój głos! Bo słodki jest głos twój i twarz pełna wdzięku». (Pnp 2,13-14)
«Tyś jest mój Syn umiłowany, w Tobie mam upodobanie».
- Jan Chrzciciel slyszac te slowa zrozumial, ze Jezus jest oczekiwanym Mesjaszem, gdyz prorocy wlasnie tych slow uzywali mowiac o Nim.
